Żona mnie opierniczyła
Poniewa w wielu gminach trwaj konsultacje/wyoenia planw miejscowych, istnieje moliwo postulowania o wprowadzenie do nich zapisw wzmacniajcych ochron dziedzictwa archeologicznego, zwaszcza tego nieodkrytego. Z grubsza wszyscy wiemy, jak wprowadzanie ochrony stanowisk do planw miejscowych wyglda - jest to stosunkowo bezrefleksyjne kopiowanie stanowisk z AZP do mapek Planw zagospodarowania.
Z mojego punktu widzenia s dwa istotne postulaty, ktre mona wprowadzi do wszystkich gmin, a mianowicie: 1. obowizek zapewnienia staego nadzoru archeologicznego nad wszystkimi inwestycjami liniowymi prowadzonymi w gminie. Uzasadnienie: stanowiska archeologiczne ujte w gminnej ewidencji zabytkw to efekt bada AZP - polegaj one na poszukiwaniu na powierzchni wieo zaoranych pl wczesn wiosn lub pn jesieni zabytkw archeologicznych wyoranych z gbiej pooonych nawarstwie. Jednak teren zabudowany, w ktrym najczciej prowadzone s inwestycje liniowe, jest dla tych bada niedostpny, w zwizku z czym jedyn szans uchwycenia nawarstwie archeologicznych w tym obszarze jest stay nadzr archeologiczny nad prowadzonymi inwestycjami liniowymi. Jest on konieczny, gdy tylko osoba posiadajca wyksztacenie kierunkowe w dziedzinie archeologii oraz dysponujc odpowiedni wiedz i dowiadczeniem jest w stanie podczas w peni zmechanizowanych prac ziemnych zarejestrowa i przebada owe nawarstwienia - ponadto interes wykonawcy robt budowlanych jest sprzeczny z interesem ochrony dziedzictwa, gdy wykonawca robt budowlanych ma za cel jak najszybsze wykonanie swojej pracy, ktra moe zosta spowolniona lub wstrzymana w efekcie odkrycia nawarstwie kulturowych. 2. Wprowadzenie strefy OW (obserwacji archeologicznej) w promieniu od 300 m do 0,5 km od znanych stanowisk archeologicznych. Uzasadnienie: Odkryte w toku wyej wymienionych bada powierzchniowych zabytki stanowice podstaw do oznaczenia na mapie AZP zasigu stanowiska nie musz odzwierciedla penego i rzeczywistego obszaru tego stanowiska,std te naley wyznaczy wok wszystkich stanowisk archeologicznych stref OW - obserwacji archeologicznej, na ktrej wszelkie prace budowlane mog by prowadzone tylko pod nadzorem archeologa. Oczywicie mona w stosunku do PZP dla poszczeglnych gmin stosowa jeszcze inne zapisy. Te 2 zapisy mona mechanicznie wysya do wszystkich wyoonych czy konsultowanych PZP i czeka na reakcj. Oczywicie uzasadnienie wymaga jeszcze dopracowania, niemniej ta wersja robocza tych dwch postulatw znacznie wzmacnia ochron dziedzictwa archeologicznego w planach miejscowych. Czekam na uwagi i propozycje. Postulowa mona, a owszem. Tylko, e przy planie uwagi te nie musz by uwzgldnione, tzn. nieuwzgldnienie ich nie podlega zaskareniu. Uwagi naleny skada nie do planu ale do Raportu Oddziaywania na rodowisko jaki jest tworzony obowizkowo do tego planu, to tam, w tym raporcie powinny by okrelone zasady ochrony, taki raport podlega konsultacj oraz moliwoci zaskarenia (jak dla przyrody). Naley wymusi, nie nie wymusi - wyegzekwowa wykonywanie raportw oddziaywania na rodowisko dla przedsiwzi dotyczcych zabytkw i obszarw archeologicznych posiadajcych dokumentacj (ustawa o OOSach) = czyli wpis do rejestru lub ewidencji. Raport oddziaywania na rodowisko umoliwi okrelenie wytycznych badawczych dla okrelonego przedsiwzicia - kadorazowo. Dla zabytkw rejestrowych raport powinien by obowizkowy, dla zabytkw ewidencyjnych powinien istnie obowizek kwalifikacji do procedury OOS wg okrelonych kryteriw. Mona wskaza szereg zabytkw, ktre mimo braku wpisw powinny mie wykonany raport w przypadku przedsiwzicia (take bada archeologicznych). Jeli idzie inwestycja liniowa, raport oddziaywania na rodowisko powinien wskazywa wytyczne archeologiczne, jeli tego nie czyni skadasz uwagi (21 dni od ogoszenia), jeli organ tego nie uwzgldni mimo uwag - skarysz do Sdu Administracyjnego. Planu miejscowego nie zaskarysz. Procedura OOS jest skuteczniejsz form wymuszenia standardw ni pilnowanie planw miejscowych Natomiast to WUOZ uzgadniajc plany miejscowe winny wpisywa w nich obowizek OOS dla wykazanych zabytkw - tzn dokonywa wstpnej kwalifikacji do procedury OOS. Z tyme czsto jest ju "po ptakach", tzn. po ustaleniach rodowiskowych i pozostaje tylko zgoszenie uwag do planu - poza gminami "kombinujcymi" nie powinno by problemw z wprowadzeniem takich zapisw. Zreszt PZP przygotowuje tak naprawd kilka-kilkadziesit organizacji i nawizanie z nimi wsppracy w celu uzyskiwania informacji dotyczcych momentu sporzdzania OOS nie powinno stanowi wikszego problemu. Co do OOS - wanie jestem przy pierwszym podejciu do takowego zwizanego z budow kanalizacji i biorc pod uwag skal papierkowej roboty, to nawet po zbudowaniu wasnej bazy AZP i penym dostpie do gminnych planw opieki nad zabytkami etc., to jest to kilka godzin roboty plus napisanie stosownego pisma - obawiam si, e wicej ni 2 OOS tygodniowo nie bd w stanie zrobi - gminy najczciej nie umieszczaj penej informacji o inwestycji w internecie i trzeba do gminy pojecha eby dokona jakichkolwiek ustale. W WUOZ niestety nie ma tyle rk do pracy eby wszystko upilnowa... Stron postpowania dla OOS musi by organizacja pozarzdowa. Konsultacje dla OOSw musz by prowadzone w okrelonym trybie administracyjnym i zachowaniu terminw. Zatem jest tu taki sam czas na uwagi jak i dla planw miejscowych, podobnie s publikowane. Oczywicie to zajmuje czas, jak kade takie dziaanie, ale organizacje przyrodnicze jako to robi, ba zatrudniaj ludzi na etatach dla ktrych jest to zwyczajna praca. Ale potem tacy przyrodnicy s autorami raportw za ktre bior pieniki. Podobnie mona zrobi w archeologii. Robisz nie tylko badania, ale roisz take raporty - w ktrych okrelasz warunki pod realizacj przyszych bada - ustalasz ich zakres oraz szczegowe wymagania, co do obszaru oraz sposobu bada, w pewnym sensie wchodzc w kompetencje WUOZ. Jak kto w przetargu da inwestorowi zbyt niskie koszty bada lub zbyt krtkie terminy - organizacja skadajca uwagi do raportu, moe na prawach strony zoy odwoanie od decyzji pozwolenie na badania. Powoa si np na zapisy ustawy Konwencja o ochronie Europejskiego dziedzictwa archeologicznego, e zakres prac, terminy oraz sposb realizacji stanowi moe naruszenie tej ustawy, lub wyrazi oczekiwanie zachowania czci pozostaoci in situ w bryle nowej budowli, gdy wane jest zachowa takie wiadectwo dziejw. Jest to forma nacisku, nacisku na inwestorw oraz take nacisku na organa wydajce rne pozwolenia w tym take WUOZ, ale te wadze samorzdowe rnego szczebla. Jest to take sposb budowania pozycji archeologii w procesie inwestycyjnym na wzr pozycji jak udao si wypracowa przyrodnikom. Chodzi take o interes zawodowy wynikajcy z moliwoci wykonywania raportw oddziaywania na rodowisko w zakresie archeologii. Daj zna jaki bdzie efekt, osobicie spodziewam si oporu inwestorw (taki opr i oznaki dziaa utrudniajcych przyjcie stanowiska Forum Ochrony Zabytkw NGO przy Wojewodzie Mazowieckim odczulimy ze strony SARPu reprezentujcego w duej mierze interesy inwestorw), oraz organw wadzy, na ktre cedowane bd nowe obowizki oraz ktrych decyzje administracyjne bd mogy by skutecznie zaskarane przez stron spoeczn. Proponowabym dobrze przejrze statuty organizacji. Bo to od treci statutu organizacji zaley, czy moe wystpi w procedurze OOS na prawach strony. Uwagi skada moe kady, ale nie kady moe zoonych uwag dochodzi Sdowo. Do gmin mona pisa zapytania. Dlaczego w przypadku inwestycji dotyczcej zabytku wpisanego do rejestru, ewidencji lub obszaru archeologicznego nie przeprowadzono procedury OOS lub procedury kwalifikacyjnej do OOS. Nastpnie dochodzi tej procedury nawet z domaganiem si wstrzymania inwestycji w Sdzie Administracyjnym w przypadku odmowy lub negatywn kwalifikacj. Podstaw prawn takiego dziaania jest: Orzeczenie C-87/02 KE vs Wochy “decyzja niestwierdzajca obowizku przeprowadzenia OOS musi zosta naleycie uzasadniona.” Zatem musi zosta w przypadku zabytku wydana decyzja niestwierdzajca obowizku przeprowadzenia OOS. To wanie naley wyegzekwowa ! - wydawanie takich decyzji dla zabytkw ewidencyjnych. art. 72 ustawy o udostpnianiu informacji o rodowiska wskazuje przedsiwzicia dla ktrych obowizkowo naley przeprowadzi procedur OOS. Nie jest to jednak lista zamknita. (potwierdzone w wyrokach Europejskiego Trybunau Sprawiedliwoci: C-72/95 Dutch Dykes, C-133/94 KE vs Belgia, C-143 KE vs Wochy.) Przedsiwzicia (ustawowe i szersze pojecie ni inwestycje) dotyczce Zabytkw wpisanych do rejestru, pomniki historii oraz parki kulturowe obowizkowo powinny by poprzedzane procedur OOS - z uwagi na potwierdzone administracyjne due wartoci spoeczne, kulturowe i naukowe, do grupy tej wej powinny take zabytki archeologiczne posiadajce wasn form krajobrazow. Obawiam si, e aby to zaistniao (nie tylko dla przyrody) bdzie trzeba to przecign przez interpretacje przepisw w Sadzie Administracyjnym. Organem nadzorczym dla procedury OOS s Wojewodowie, dlatego do niego skierowalimy odpowiedni wniosek w ramach Forum Ochrony Zabytkw NGO o interpretacje przepisw, koniec kocw to takie ciao doradcze dla niego. Zobaczymy, pisz, co tam uda si zaatwi. Jutro jestem na UJ, chc mwi i o tym. Jestem czonkiem organizacji pozarzdowej o odpowiednim statucie, do tej pory zgaszalimy gwnie uwagi do PZP poszczeglnych czci miasta Krakowa, w tej chwili bdziemy take zgasza uwagi do PZP gmin, gwnie ze wzgldu na rozdmuchanie obszarw podlegajcych zabudowie, co wspieraj deviloperzy budujcy osiedla domkw nawet na dziakach siedliskowych - przy okazji bd stara si zadba take o odpowiednie zapisy dotyczce ochrony dziedzictwa archeologicznego. Dobrze, tak trzeba. Sprbujcie jednak robi take nie tylko na podstawie ustawy o planowaniu przestrzennym ale take Ustawy z dnia 3 padziernika 2008 r. o udostpnianiu informacji o rodowisku i jego ochronie, udziale spoeczestwa w ochronie rodowiska oraz o ocenach oddziaywania na rodowisko. Ustawa okrela obowizek przeprowadzenia oceny oddziaywania na rodowisko dla obszarw o krajobrazie majcym znaczenie historyczne, kulturowe lub archeologiczne. (Art. 63. 1. 2)g) Okrelajc szczegowo zakres raportu w art. 66 ustawy Art. 66. 1. Raport o oddziaywaniu przedsiwzicia na rodowisko powinien zawiera: 3) opis istniejcych w ssiedztwie lub w bezporednim zasigu oddziaywania planowanego przedsiwzicia zabytkw chronionych na podstawie przepisw o ochronie zabytkw i opiece nad zabytkami; 7) uzasadnienie proponowanego przez wnioskodawc wariantu, ze wskazaniem jego oddziaywania na rodowisko, w szczeglnoci na: d) zabytki i krajobraz kulturowy, objte istniejc dokumentacj, w szczeglnoci rejestrem lub ewidencj zabytkw, e) wzajemne oddziaywanie midzy elementami, o ktrych mowa w lit. Ad; Z zapisw art. 66 wynika, e podstaw wystarczajc do uruchomienia procedury opracowania raportu o oddziaywaniu na rodowisko powinno by istnienie dokumentacji zabytku lub krajobrazu kulturowego w szczeglnoci za wpis zabytku do rejestru lub ewidencji. Czyli na dzie dzisiejszy obowizek prowadzenia procedury kwalifikacji dla zabytkw (wszystkich zabytkw - nie tylko archeologicznych) jest przez organy olewany, mimo e z zapisw prawa wynika, e wpis do rejestru lub ewidencji zabytkw powinien uruchamia procedur kwalifikacji do wykonania raportu zakoczon decyzj administracyjn. Doprowadzenie do realizacji zapisw tej ustawy moe przewrci do gry nogami zasady ochrony konserwatorskiej w naszym kraju. OOSy wykonywane powinny by nie tylko dla planw miejscowych, ale generalnie dla przedsiwzi naruszajcych substancj zabytku nieruchomego oraz krajobraz kulturowy (w tym bada archeologicznych rozumianych jako osobne przedsiwzicie -take (patrz Tum pod czyc czy Grudusk). Wykonujc raport - nie dla wszystkich przedsiwzi - tylko tych ktre zostay zakwalifikowane jako potencjalnie silnie oddziaywajce na rodowisko (zabytek jest elementem rodowiska), specjalista archeolog bdzie musia dokona opisu wpywu przedsiwzicia na zabytek - okreli zasady bada - na dugo przed terminem realizacji przedsiwzicia (max do 4 lat). Te drzwi czas wyway. Wwczas mona przesta zajmowa si planami miejscowymi. A konserwatorzy powinni uzgadniajc plany wskazywa w tych planach na obowizek wykonania raportw oddziaywania na rodowisko lub decyzji kwalifikacji dla zabytkw rejestrowych, ewidencyjnych oraz obszarw archeologicznych. Tak aby ten obowizek (minimum kwalifikacji) wpisany by do planu miejscowego, co by nikt o nim, przy okazji jakiej inwestycji, nie zapomnia.
|